Hoe herken je oppervlakteschimmels bij hout?

Een oppervlakteschimmel kan diverse vormen aannemen. Zo kunnen sommige er wit en pluizig uitzien en andere eerder poederachtig. Niet alleen de textuur kan verschillen, maar ook de kleur van de schimmel: geel, groen, roze, grijs, bruin, zwart… Hout kan met andere woorden op diverse manieren beginnen rotten. Toch valt de rotting van hout op te delen in drie grote groepen: bruinrot, witrot en zachtrot. Het is niet altijd een simpel om de types van elkaar te onderscheiden, toch heeft elke variant zijn kenmerken.

Om te begrijpen hoe de verrotting van hout tot stand komt, is het belangrijk om te weten uit welke bouwstenen hout precies bestaat.

De basis: cellulose, hemicellulose en lignine
De chemische compositie van hout kan je terubrengen tot 3 essentiële basiselementen: cellulose, hemicellulose en lignine. Het eerste bestanddeel, cellulose, staat in voor de trekkracht van hout. De molecule lignine bezorgt het hout, vergelijkbaar met beton, druksterkte en zorgt voor de broodnodige resistentie tegen schimmel. Het ingrediënt hemicellulose is een bindmiddel waarbij net zoals cellulose ketens bevat, maar dan met meer en kortere vertakkingen.

Bruinrot
Dit rottingsverschijnsel kenmerkt zich door krimpscheuren van kubische aard in combinatie met een bruine verkleuring. Wanneer het hout in deze omstandigheden begint te krimpen, verschijnen er barsten die zowel parallel als dwars lopen met de vezels van het hout, wat voor kubusvormige tekeningen zorgt. Hierbij manifesteert de verrotting zich tot in de kern van het hout. Het zorgt voor en aantasting van de cellulose en hemicellulose. De lignine die achterblijft zorgt voor een donkerbruine tint. Deze bruinrot is vooral het gevolg van de nabijheid van kelder-, huis-, poriën-, en plaatjeshoutzwammen. De stevigheid van het hout gaat na verloop van tijd helemaal verloren doordat de bruinrot de houtvezels afsnijdt. Dit kan verregaande gevolgen hebben voor onder meer de mechanische sterkte van constructiehout, waardoor het kan breken en de stabiliteit van de bouwstructuur in het gedrang komt.


Witrot
Bij deze vorm van verrotting is er sprake van afbraak van het hout waarbij zich een structuur ontwikkelt die vezel- en poederachtig aanvoelt. Het hout begint wit te kleuren. Witrot verplaatst zich tot in de kern van het hout en breekt de cellulose en lignine af. Bijgevolg verzwakt de mechanische sterkte. In veel gevallen is deze verrotting een consequentie van de bruine eikenzwam die zich in de nabijheid van het hout manifesteert. Ook in het geval van witrot hou je er best rekening mee dat de stabiliteit van het houtskelet onder vuur komt te liggen.

Zachtrot
Hier ontstaat, net zoals bij de bruinrot een aantasting van kubische aard die, net zoals het witrot, slechts de oppervlakte van het hout aantast. Deze vorm van verrotting wordt veroorzaakt door andere schimmelsoorten, zoals de chaetomium globosum die ook planten aantast. In vochtige staat zorgt deze zachtrot voor een structuur die sponsachtig aanvoelt en met je nagels kan afschrapen. De oorsprong van deze verrotting situeert zich voornamelijk bij hout dat zich in de grond of dichtbij waterlijsten bevindt.

Bert De Busschere
Bert De Busschere

Bert is:
- Tuinhoutspecialist
- Journalist-schrijver met passie voor taal
- Video- en fotofanaat